علی جمال
فۆبیای هاوسەرگیری یاخود ترس لە هاوسەرگیری کە وا لەو کەسە دەکات بیر لە پرۆسەی هاوسەرگیری نەکاتەوە هەنگاو نان بۆ ئەم پرۆسەیە گەورەترین ترسی لادروست بووە ئەویش بەهۆی ئەو کەسانەی دەورو بەری کە شکستیان هێناوە لە پرۆسەی هاوسەرگیری و هەروەها خێزان ڕۆڵی سەرەکی دەبینێت لە ترس دروست کردن لە لای ئەو کەسە کە بەهۆی شەڕی نێوان خێزان و باری دارایی کە وا لە کەسەکە دەکات بیر یاخود ترسی لە هاوسەرگیری کردن هەبێت٠
کە نزیکتر بوومەوە لە هاوسەرگیری، زیاتر هەستم بە کشانەوە دەکرد. بیرۆکەی هاوسەرگیری بۆ من زۆر ترسناکە و دەستەواژەی دیکە کە لەلایەن زۆرێک لە گەنجان و کچانی بەناو “فوبیای هاوسەرگیری” یان ترس لە هاوسەرگیرییەوە کە یەکێکە لە کێشە هەرە باوەکانی نێوان کچان لە گەنجان، کە ڕەنگە ئەم ترسە لەدەرەوەی کۆنتڕۆڵی تا ئەو ڕادەیە زیاد ببێ کە بگەنە ڕەتکردنەوەی هاوسەرگیریی
هەروەها زۆر کەس هەموو ژیانی خۆیان لە چاوەڕوانی ئەو کەسەدا بەسەر دەبەن کە حەزیان لێیەتی و بۆ هەتاهەتایە لەگەڵیدا دەمێننەوە و ڕەنگە چیرۆکەکە بۆ کەسانی تر جیاواز بێت، چونکە هەندێک لەو باوەڕەدان کە هاوسەرگیری سنوورێکی ترسناکە کە دوو کەس پێکەوە دەبەستێتەوە و زەماوەند ترس لە هاوسەرگیری یان پابەندبوونی پێی پێی دەگوترێت فۆبیای هاوسەرگیری
پێش هەموو شتێک فۆبیای هاوسەرگیری حاڵەتێکی دەروونی نەخۆشییە کە دەبێتە هۆی هەستکردن بە ترسێکی زۆر لە هەنگاونانی هاوسەرگیری بەهۆی نیگەرانی بڕیاردانی چارەنووسازەوە کە خاڵی وەرچەرخان لە ژیانی ئەو کەسە
هەندێک لە هۆکارەکانی ترس لەهاوسەرگیری
یەکەم : یەکێک لە کێشە سەرەکیەکانی ترس لە هاوسەر گیری بارودۆخی خێزانەکانە وەک شەڕی بەردەوامی دایک و باوک یا کاتێک دایک و باوکەکان لەیەکتری جیادەبێتەوە ئەمەش وا لەمناڵەکانیا ن دەکات کەبیرلەهاوسەرگیری نەکەنەوە لەبەرئەوەی کە دەترسن هەمان ئەزمونی دایک و باوکیان هەبێت لە هاوسەر گیری هەروەها هەندێک لە خێزانەکان جیاکاری لەنێوان کوڕ و کجەکانیان دەکەن یا بەهۆی ئەوەی لە خێزانەکەیان بەرامبەری کراوە ترسی لەهاوسەرگیری دەبێت جونکە وابیردەکاتەوە کە ئەو خێزانەی کە دەبێتە بوکیان هەمان بیرکردنەوەی خیزانەکەی خۆیان هەبێت هەربۆیە ترسی هاوسەرگیری زۆر زۆر زیاد دەکات
زۆر کەس هەموو ژیانی خۆیان لە چاوەڕوانی ئەو کەسەدا بەسەر دەبەن کە حەزیان لێیەتی و بۆ هەتاهەتایە لەگەڵیدا دەمێننەوە و ڕەنگە چیرۆکەکە بۆ کەسانی تر جیاواز بێت، چونکە هەندێک لەو باوەڕەدان کە هاوسەرگیری سنوورێکی ترسناکە کە دوو کەس پێکەوە دەبەستێتەوە و زەماوەند ترس لە هاوسەرگیری یان پابەندبوونی پێی پێی دەگوترێت فۆبیای هاوسەرگیری.
بە ترسێکی قووڵ و نادیار و بەردەوام لە هاوسەرگیری و پابەندبوونەکەی دەکات. ئەوەی مرۆڤ لە هاوسەرگیری دەترسێنێت بە تایبەتی هەموو ژیانی خۆی لەگەڵ یەک کەسدا بەسەر دەبات و ترسی لە هاوسەرگیریش هاوشێوەی ترسی لە مردنە
لەوانەیە کەسێکی فۆبیا لە پەیوەندیدا بێت لەگەڵ کەسێکدا، بەڵام لەناکاو دەڕوات و توڕە دەبێت کاتێک باسی بابەتی هاوسەرگیری دەکات. ئەم فۆبیایە زۆر جیاوازە لە ترسی کەسێک لە مانەوەی تاک؛
هۆکاری فۆبیای هاوسەرگیری چیە؟
فۆبیایەکی هاوبەشە لەناو خەڵکدا بەتایبەتی پیاوان چونکە ئەم ترسە لە هاوسەرگیریی بەهۆی مەترسییە شەخسی و دارایی و کۆمەڵایەتیەکانی هاوسەرگیرییەوە دێت
هۆکارەکان بۆ هاوسەرگیری فۆبیا لەوانەیە ئەوە بن:
نائارامی کەسی:
نائارامی کەسی دەبێتە هۆیەکی سەرەکی جەمۆفۆبیا لە خەڵکدا، هاوسەرگیری ئاسان نییە؛
ڕووداوی بە ئازار:٠
ڕەنگە فۆبیای هاوسەریش بە هەر ڕووداوێکی ئازار بەخش و نەخوازراوەوە ببەسترێتەوە، کە دەتوانێت تێڕوانینێکی نەرێنی بۆ هاوسەرگیری لە مێشکی کەسێکدا دابنێتەوە، وەک:
جیابوونەوە و تەڵاقدانی دایک و باوکان لە کاتی منداڵیدا.
لەلایەن دایک و باوکانەوە دەستدرێژی دەکرێتە سەر
دایک و باوکی خێزاندار ببینە لە شەڕ و ناکۆکیدا.
هاوسەرگیری پێشوو شکستی هێنا.
خیانەت لە شەریک یان بیستنی چیرۆکی هاوسەرگیری سەرکەوتوو و سەرکەوتوو نەبوو.
هەر شتێکی لەم شێوەیە دەتوانێت بەرپرسیار بێت لە فۆبیای هاوسەرگیری لە تاکەکاندا.
خەمۆکی:٠
هەروەها دەکرێت فۆبیای هاوسەریی بە مەرجەکانی تری خەمۆکیەوە ببەسترێتەوە، ڕەنگە کەسێک لە ڕاستیدا بیەوێت شوو بکات و ئامادە بێت بۆی، بەڵام تەنیا لێی دەترسێت و لە هەمان کاتدا بە پەرۆشە بۆی بچێت!
متمانە بەخۆبوونێکی هەژار و کەم وێنەیی (بەهای هەژار یان تواناکان) و لاوازی متمانەبوون بە توانای سێکسی و جۆرە جیاوازەکانی تری خەمۆکی دەتوانێت ببێتە هۆی ڕەتکردنەوەی بیرۆکەی هاوسەرگیری و دوورکەوتنەوە لێی
نیشانەکانی فۆبیا:٠
نیشانە سەرەکیەکان کە لە کەسێکدا دەبینرێن لەگەڵ فۆبیای هاوسەریدا (چ پیاوێک یان ژن) ئەمانەن:
ترسی زۆر لە هاوسەرگیری و پابەندبوونەکانی و ڕەنگە بەو ڕاستییە بگەیەنێت کە بیرکردنەوە لە هاوسەرگیری یان بینینی کەسێک کە شوو دەکات دەتوانێت ئەم ترسە ببەخشێت و بەهێز بکات
بە تەواوی خۆت بەدوور بگرە لە بۆنەی هاوسەرگیری یان تەنانەت گفتوگۆ لەسەر بابەتەکە.
شەڕانگێزی و هێرشی ترس و نائارامی مەزاج کاتێک بیرۆکەی هاوسەرگیری دەخرێنە پێشەوە یان گفتوگۆی لەسەر دەکرێت.
کەسێک بۆی دەردەکەوێت کە ترسەکەی هیچ مانایەکی نیە بەڵام ناتوانێت کۆنتڕۆڵی بکات.
نەبوونی بڕوا بەخۆی
هێرشە ترسێنەرەکان بە دوای نیشانە فیزیکیەکانی وەک لەرزین و گریان یان هاوارکردن و خێراکردنی لێدانی دڵ و شێواندنی هەناسەدان و سکی و ڕشانەوە و گێژبوون یان لەتبوون و ئارەقکردن و ناڕەحەتی لە ناوچەی سکدا
کەی دەبێ دکتۆر ببینم؟
فۆبیای هاوسەرگیری دەتوانێت کێشەیەکی جدی بێت، کە دەتوانێت ببێتە هۆی دابڕان.
کەسێک کە فۆبیای هەیە بە سادەیی لە بیرۆکەی هاوسەرگیری دەترسێت، بەڵام دژی ئەوە نییە کە ئەنجامی بدات.
ئەم ترسە دەتوانێت بە توندی زیان بە پەیوەندیەکانی مرۆڤ و ژیانی خێزان بگەیەنێت و پێویستە لەم هەلومەرجەدا ڕاوێژ بە پزیشک بکرێت ئەگەر نیشانەکانی سەرەوە بەردەوام بن بۆ ماوەیەکی زۆر لە ماوەی شەش مانگدا و بۆ ژیانی کەسێک بکرێن، ئەوا دەبێت چارەسەر دەست پێ بکات.
چارەسەری هەڵسوکەوتی مەعریفی یەکێکە لە کاریگەرترین چارەسەرەکان بۆ هاوسەرگیری فۆبیا، چونکە چارەسەرکەری هەڵسوکەوتی باس لە کەسێک دەکات و هەوڵ دەدات بیرە نەرێنییەکانی لەبارەی هاوسەرگیرییەوە دەربێنێت کەسێک کە فۆبیای هاوسەرگیری هەیە دەکەوێتە ترسەوە لە ئەنجامی ئەو وێنە نێگەتیڤە بێزارکەرەی کە پەیوەندی بە هاوسەرگیرییەوە هەیە نەک ڕاستەوخۆ بەهۆی هاوسەرگیرییەوە چارەسەرکەری ڕەفتاریی بەسوود و تەندروستانە دانیشتنەکانی دیالۆگ و بەشداری کردن بەڕێوەدەبات و ڕێنیشاندەری نەخۆش دەکات بۆ ئەوەی چۆن وێنەی نەرێنی بە ئەرێنی بگۆڕن.
چارەسەری بەرکەوتن:
چارەسەری بەرکەوتنیش چارەسەرێکی دەروونی کاریگەرە کە بەکاردێت بۆ چارەسەرکردنی فۆبیای هاوسەری، کە تێیدا پزیشکە چارەسەرکەرەکەی نەخۆش ڕووبەڕووی حاڵەتێکی هاوشێوەی هاوسەرگیری دەبێتەوە یان گفتوگۆی لەسەر دەکات. جگە لەوەش چارەسەرکار هەروەها نەخۆشەکە ئاراستە دەکات کە لە کاتی دانیشتندا ئارام بێت و ئارام بێت و نەخۆشەکە لە ڕێگەی بەرکەوتنی ئاساییەوە لێی ڕادێت و دەتوانێت توانای خۆی پێشبخات بۆ بەرگەی ترس و دڵەڕاوکێی خۆی.
چارەسەری خێزان :
چارەسەر کردنی خێزان توخمێکی زۆر گرنگە لەکاتی پرۆسەی چارەسەردا، چونکە پزیشکەکە لەگەڵ ئەندامانی خێزان کار دەکات و ئاگاداریان دەکات لە دۆخی بێزاری. لە ڕاستیدا دانیشتنەکانی ڕاوێژ و ڕاوێژی ئاسایی لەگەڵ خێزاندا پشتگیری و هاندان لە سەرچاوەی خێزانەوە پەرە پێدەدەن و ئەمەش دەتوانێت ئەنجامێکی گەورە بەرهەم بهێنێت
سەردانی کردنی دکتۆری پسپۆر لە بواری دەروونی کە بەچارەسەرێکی سەرەکی دادەنرێ بۆ ئەم جۆرە لە فۆبیا لە هاوسەرگیری