عەلی هادی و پێواریەکانی ئەزموون



لەلایەن نووسەر: وەهبی ڕەسووڵ
ئەو هەموو بەریەككەوتنە هەستی و زەینییەكانی ڕەوانەی یادگەی خۆی ئەكات . تا لە دەرفەت و كاتێكی تردا، بیانكاتەوە بەو گۆشەڕوانگەییەی بە دوای جێگیریی و ئارامگرتنیدا وێڵە. ڕەنگە دەستدان لەو جێگیری و ئارامیە، وەك دەستدانێك بێت لە سەراب، ئەو دەمەی پێی گەیشتوی لەوێ‌ نیت و ئەو دەمەی لەوێی پێی نەگەیشتویت.
بۆیە ئەو دەمە و ئێستاش ڕایەڵە بەستنەكانی ئەو لەتەك پێواریەكانی ئەزمووندا تەواو نەبوە و نابێت، چونكە سۆراخ و گەڕانی ئەو، زیاتر لە دەستكەوتن و بەدیهێنانی هەستیاری و كارامەیی پێویستە. بە مانایەكی تر ئەو ئارامیەی ئەو ئەیەوێت زیاتر لەو دەستكەوتانە داوائەكات. هاوكێشەی بیركردنەوە (خواستی بیرلێكراوە) و كاركردنی بەدیهاتوو، هەروا زوو و بەو ساناییە هاوسەنگ نابن و یەكناگرنەوە. ئەو ووشیاری بینین و بیركردنەوەی زەینیانەی زۆر پێش خۆی كەوتون، كارەكان چیرۆكی خودێكە كە لە دەستی خۆی یاخییە، بەڵام ئەو بەرەنجامانەش، لەهەر ویستگەیەكی ویساڵی خۆیاندا، نامان بوێرن لە بەهای جوانی بەخشین كە زاددەی تێپەڕینی هونەرمەندن، بە زەمەنی ئەو ڕكابەری و شێككاریەی لە نێو كایەی یاخیبونی خۆیدا بەرپایە.
ویستێكە ئەیەوێت لەڕێی بە فەرشكردنەوە، لەڕێی ئامڕازێكی ڕۆژهەڵاتیانەوە، بینین و جوانیەكانی ئێرە هەر لێرە بە ئێرە، بەرجەستە و جێگیر و نەمر بكات. ئێرەیەك كە قەڵەمڕەوی فۆڕمە ئایكۆنیەكانە، ئەویش هاودەنگە لەسەر ئەوەی دەستبردن بۆ دنیای ئایكۆن، جێ‌ پێیەكی پتەو و نەلەرزۆكی بە ئێرەبونی هونەرمەندە. هەربۆیە ئایكۆن، ڕاستەخۆ یا ناڕاستەوخۆ، سێرە و ساوێریی نابوێرێت، بەردەوام وەك پاشكۆیەكی گریمانەكراوی نەبینراو، لە بینین و بەرجەستەكردنەكانی ئەو نابێتەوە.
خوێندنەوەمان دەست لەوە ئەدات، كە كارەكانی بەدەر نین لە باوەڕبەخۆبون و خێرایی لە جێبەجێكردنێ‌ كە لە خودی ئەو باوەڕەوە سەرچاوە ئەگرێ‌، بە واتایەكی دی ، ئەم كارانە دامەزراندنێكن لەسەر خێرایی و متمانە، بەڵام هاوشانی ئەمە، خاڵیش نین لە سیحر، ئەو سیحرەی كاری هونەریی بۆ ڕاكێشانی سەرنجی خودی هونەرمەند و دواتر وەرگر داوای ئەكات، سیحرێك كە لەڕێی توانا و بەهرەمەندی تەكنیكییەوە بەدی دێت، ئەمە خاڵێكە بەرەنجامگیریی، كە توانای ئەكادیمی (بە چەمكە گشتگیرەكەی) بەرهەمی ئەهێنێت، وەك چۆن حاڵەتی یەكەمیش بە توانایەك لە خۆڕەسییەكی سۆزدارییانەی گشتی بەدی دێت. كەواتە دامەزراندنی سەرەكی و بنەڕەتیی، پشتبەستە بە عاتیفەیەكی زەینی، نەك بە عاتیفەیەكی هەستییی، ئەمە هۆكارە بۆ ئەوەی دیوە سیحرییەكەی لەزۆرێك لە ئەزمونەكانیدا كزتر بنوێنێ‌، لەبەردەم دەسەڵات و فشاری ئەو عاتیفە زەینیەدا، كە ڕۆڵی داینەمۆی سەرەكی و سەروەرییانەی وەرگرتوە لە سەرلەبەری پڕۆسێسەكەدا. كاتێ‌ سەیری كارەكانی عەلی هادی ئەكەین، پەی بە ترازان و تێپەڕین لە هەموو بیرۆكەیەكی پێشوەختە ئەبەین، ئەوەی سەردەستەیە، عاتیفەیەكی دڕە، هاوشان بە خێرایی و متمانە بەخۆبونەكەی، و ئەبینین دواجار لەم پڕۆسێسە پڕ لە كێشمەكێشمەدا، سەنگین دێتەدەرێ‌. ئەو بە دەستێكی كارا و خێراوە نیگارئەكێشێ‌ كە لە ووردبونەوە لە ڕشتەی بەدیهێنانی كارەكە، هەست بە سووكی و تیژ تێپەڕی ئەم دەستە ئەكەی، لە ڕاكێشان و وەشاندنی پەڕەموچ بۆ دروستكردنی بارستە و بۆشاییە كردەیی و گریمانەییەكان، ئەمانە جووڵەیەك بون بروسكە ئاسا لەچاوتروكانێكدا هاتون و ڕۆیشتون، تا بۆنوبەرامەیەكی خۆڕەسیانە بە ڕووی تابلۆدا بڵاوبكەنەوە.
لە پشت هەموو ئەمانەوە ناوەڕۆكێك هەیە و ئەبزوێ‌، ناوەڕۆكێك ڕۆمانسیانە، بەڵام وون، كە سانا دەست لێ‌ نادرێ‌. ئەم جۆرە لە بنیاتنانی ئەبستراكتیانەی تابلۆ هەرگیز ماندومان ناكات لە سەیركردن و چێژوەرگرتن، چون ئەمە چەشنێكە لە بەدیهێنان كە لە خۆیدا ئەبێتە ناوەندێ‌، لەتەبایی و هاوسەنگیەك لە سیحری تەكنیك و ڕوانگەیەكی جۆشدراو، بەو حاڵەتە سۆزداریە خۆڕەسانەی، لە ساتەوەختی جێبەجێكردندا ئامادە ئەبنەوە . ئەو هەموو هێزی خۆی تەرخانكردوە بۆ وەرگێڕانی پەرواییە تایبەتەكانی خۆی، بۆ پڕۆسێسێك لە نیگاركێشان، تا هەڕەتی گەرمی و تەنهاییەكانی خۆی بكاتە پێوەرێك بۆ هونەرەكەی. ئەمانە پەرواییەكن نەبڕاوە و بێ‌ كۆتا، كە وا ئەكەن وێنە هەمیشە نوێ‌ بێت، تا مرۆڤ وێنەی نوێ‌ لەخۆی بگرێت، و هاوكات بزوێنەر و وروژێنەر بێت بۆ خەیاڵ، تەواو وەك ئەو ڕۆژ و ساتەوەختەی كە تیا ئەم وێنا و وێنانە بە نیگاركراون.
وەهبی ڕەسووڵ
تێبینی/ خوێندنەوەی كایە ئەزمونیەكانی عەلی هادی هونەرمەند،(وەك پێشەنگێ‌ لە هونەرمەندانی كورد لە نیگاركێشانی ئەبستراكت) زۆر لەمە زیاتری پێویستە. ئەمە تەنها نووسینێكە (هێندەی هەناسەی خوێندنەوەی ئێرە) بە سیمای گشتگیرانەی ڕوانگە و كاركردنی ئەودا. (و.ر(

  • عەلی هادی
    1957 لە حەببانیە لە خێزانێكی كورد لە دایكبوە.
    1982 لە ئەكادیمیای هونەرەجوانەكانی فلۆڕەنسا دەرچووە.
    -​دوای دیراسەكردنی ئەكادیمیا، وەك سەركێشییەكی كەسایەتی ، دەستیكردوە بە توێژینەوە لە بواری (هونەریی و ڕۆحیی)
    1983ـ1991 لێكۆڵینەوە و كاركردنی لە بواری سۆفیزم و سیمۆلۆژیای وێنەدا كردوە.
    2002 ـ 2009 ستودیوـ گالێری تایبەت بەخۆی هەبوە (Artali) لە شاری سان مالۆ، فەڕەنسا.
    2010 بڕوانامەی ماستەر لە هونەری هاوچەرخ و میدیای نوێ‌/ پاریس.
    2012 بڕوانامەی ماستەر لە هونەری هاوچەرخ (تیۆری و پراكتیزە) زانكۆی غێن دوو (Université Rennes2) فەڕەنسا.
    2012 ماستەرنامە لە فەلسەفە، زانكۆی پاریس هەشت (University of Paris VIII) فەڕەنسا.
    1977 ـ 2019 بەشداری زۆرێك لە پیشانگەی ناوەوە و دەرەوەی ووڵات (بە تایبەت فەڕەنسا)ی كردوە.
    ئێستا مامۆستای وانەبێژە لە كۆلێژی هونەر ، زانكۆی سەلاحەدین.
ڕەنگە بە دڵت بن