عەلی جمال
هاوکاری یەکترکردن یەکێکە لەهەرە سیفاتە جوانەکانی مرۆڤ ، زیندو کردنەوەی رۆحی هاوکاری لەنێوان تاکەکانی نێوکۆمەڵگا هەنگاوەکانی سەرکەوتن زیاتر دەکات و پەیوەندی خۆشەویستی لەنیوانیاندا زیاد دەکات ، لەهەر بارودۆخێکدا بوویت ئەگەر یەکێک داوای هاوکاری لێکردی واز لە کارەکەت یاخود هەموو شتێک بهێنە و هاوکاری بکە ئەگەر بەتەنها ووشەیەکیش بێت چونکە ڕەنگە ئەو ووشەیەی تۆ ببێتە هۆی سەرکەوتنی کەسی بەرامبەر ، هەرگیز پشت لەو کەسانە مەکە کە داوای هاوکاری لەتۆ دەکەن .
هەرگیز ئەو کەسانە لەبیرمەکە کە هاوکار و پشتیوانت بوون چونکە ئەوانە ڕێنیشاندەری سەرکەوتنی تۆ بوون و ئەو سەرکەوتنە بە ڕێگای یەکەم بۆ ئەوان دەگەڕیتەوە و ئەزمونی ئەوان تۆیان سەرخست .
هاوکاری توخمێکی جەوهەرییە لە بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی بەهێز و ئاوەدان، چونکە پەیوەندی کۆمەڵایەتی بەهێز دەکات و بەشدارە لە گەیشتن بە گەشەسەندنی هەمەلایەنە کەواتە گرنگی هاوکاری لە کۆمەڵگادا چییە؟ شانۆ و گۆڕەپانەکانی چین؟ ئایا ئاستەنگ هەیە کە تەشەنەکردن و هەژموونی لە نێو کۆمەڵگاکاندا سنووردار دەکات؟
هاوکاری یەکێکە لە پێکهاتە بنچینەییەکانی هەر کۆمەڵگەیەکی سەرکەوتوو، مرۆڤ ناتوانێت بە تەنیا سەرکەوتوو بێت یان هەموو ئەو ئەرکانەی پێیان سپێردراوە بەبێ ئەوەی پەنا بۆ هیچ کەسێک ببات، هاوکاری فۆرمێکی جەوهەرییە بۆ گەیشتن بە هاوسەنگی گەردوونی، بەو پێیەی تەنیا لە نێوان مرۆڤەکاندا ڕوونادات. بەڵام هاوکاری لە نێوان هەموو بوونەوەرە زیندووەکانیشدا ڕوودەدات.
هاوکاری تەنها هەوڵێکی هاوبەشی بەکۆمەڵ نییە لە نێوان تاکەکاندا بۆ گەیشتن بە یەک ئامانج گرنگی هاوکاری زۆر لەوە زیاترە، چونکە نوێنەرایەتی یەکێک لە بناغە بەهێز و پتەوەکانی کۆمەڵگا بەردەوامەکان دەکات. بەشدارە لە دروستکردنی پەیوەندییەکی بەهێز لە نێوان تاکەکانی کۆمەڵگادا، هەروەها لێکتێگەیشتن و ڕێزگرتنی یەکتر و توانای کارکردنی پێکەوەیی بۆ بەرژەوەندی هەمووان بەرز دەکاتەوە کاتێک تاکەکان هاوکاری دەکەن، پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان پتەوتر دەبن و گرژی و ناکۆکی کەم دەبنەوە، هاوکاریش دەتوانێت ئا کەشێکی ئەرێنی کە سەقامگیری و ئاشتی تێیدا زاڵە.
هاوکاری بەپێی کۆمەڵناسی میکانیزمێکە کە بەهۆیەوە کۆمەڵێک زیندەوەران لە بەرژەوەندی یەکترەوە پێکەوە کاردەکەن. بە پێچەوانەی کێبڕکێیە کە تێیدا سوودی کەسی پاڵنەرە. هاوکاری لە نێوان زیندەوەرانی هەمان جۆر یان لەگەڵ جۆرەکانی تردا ڕوودەدات. بۆ نموونە هەنگێک هاوکاری گوڵێک دەکات بۆ دروستکردنی هەنگوین و پیتاندنی گوڵەکانی تر.
لە زماندا: یارمەتیدەر ئەو کەسەیە کە یارمەتی دەدات لە بابەتەکەدا، وە ئەویش لە شتێکدا یارمەتی داوە: یارمەتی داوە، فڵان کەسیش داوای یارمەتیی لێ کردووە، و لە ڕێگەی ئەوەوە: داوای یارمەتی لێ کردووە. خەڵک هاوکاریان دەکرد: یارمەتی یەکتریان دەدا
لەسەر بنەمای ماف و پابەندبوونی یەکسان بۆ ڕووبەڕووبوونەوە و تێپەڕاندنی هەر کێشەیەکی ئابووری، کۆمەڵایەتی، سیاسی یان یاسایی کە ڕووبەڕووی ببنەوە کە لە نزیکەوە و ڕاستەوخۆ پەیوەستە بە ئاستی ژیانی ئابووری و کۆمەڵایەتییانەوە، جا بەرهەمهێنەر بن یان بەکاربەر. کۆمەڵێک هێزی ئابووری تاکەکەسییە، هەروەها ڕەفتاری مرۆڤە کە لە سەردەمە جۆراوجۆرەکانی مرۆڤدا چاودێری دەکرێت. لە ڕابردوو و ئێستاشدا ئامرازێک بووە بۆ بەرگریکردن لە مافەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی بارودۆخی خراپی ئابووری لە ئەنجامی سیستەمی ئابووری جیاواز لە سەرەتای شۆڕشی پیشەسازی و گەشەسەندنی بازرگانی لە جیهاندا، کە یارمەتیدەر بووە لە سەرهەڵدانی فیۆداڵی، لیبراڵ و چینە سۆسیالیستەکان.
گرنگیدان بە هاوکاری وەک مەرجێکی کۆمەڵایەتی چەندین ئامانجی هەم بۆ کۆمەڵگا و هەم بۆ تاک بەدەست دەهێنێت:
گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکان بە شێوەیەکی کاریگەرتر کاتێک تاکەکان پێکەوە کاردەکەن، دەتوانن زانیاری و ئەزموون و لێهاتووییەکان ئاڵوگۆڕ بکەن، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی بەرهەمهێنان و ئەنجامێکی باشتر، هاوکاری ڕێگە بە تاکەکان دەدات سنووردارکردنی تاکەکەسی تێپەڕێنن و سوود لە هەمەجۆریی و داهێنان و داهێنان وەربگرن.
: پێشخستنی گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی و ئابووری
کاتێک تاک و دامەزراوەکانی کۆمەڵگا هاوکاری دەکەن، دەتوانن پێشکەوتنی ڕاستەقینە بەدەست بهێنن، ژێرخانی پەرەپێبدەن، خزمەتگوزارییەکان بەرز بکەنەوە، کوالیتی ژیان بۆ هەمووان باشتر بکەن، هاوکاریکردن بەشدارە لە بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی دادپەروەر و هاوسەنگ.
بەرزکردنەوەی سەربەخۆیی و هەستکردن بە کۆمەڵایەتی :
کاتێک تاکەکان هەست دەکەن بەشێکن لە کۆمەڵگەیەک کە پشتگیریان دەکات و لە تەنیشتیانەوە وەستاون، هەست بە متمانە و دڵنیایی و ڕەزامەندی دەکەن، هاوکاری ڕۆحی کۆمەڵایەتی و بەرپرسیارێتی هاوبەش بەرز دەکاتەوە، و پاڵنەرێکە بۆ تاکەکان بۆ کارکردن بەرەو بەدەستهێنانی گۆڕانکاری ئەرێنی.
بە کورتی، هاوکاری هۆکارێکی سەرەکییە بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی بەهێز و یەکگرتوو. پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان بەرز دەکاتەوە، بەشداری دەکات لە گەیشتن بە ئامانجە هاوبەشەکان، بەشداری دەکات لە گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی و ئابووری، هەروەها سەربەخۆیی کۆمەڵگا بەرز دەکاتەوە. بۆیە دەبێت بەهای هاوکاری لە هەموو لایەنەکانی ژیانی کۆمەڵایەتیدا بەرز بکرێتەوە و هان بدرێت.
هاوکاری نێوان خەڵک لە پرۆسەی بەجێگەیاندنی ئەرکێکدا ئەوەیە کە کارەکە بە شێوەیەکی کاریگەر ئەنجام دەدات. کاتێک هاوکاری تیمەکان دەبێتە بناغەی هەر پڕۆژەیەک، بەڕاستی سەرسوڕهێنەرە کە بزانین ئەنجامەکان چۆن کاریگەرییان لەسەرە. هەر شوێنێکی کار یان شوێنێکی کارکردنی ئۆنلاین کە هاندەری ڕۆحی هاوکاری بێت (چ هاوڕێکانی تیم لە دوورەوە بن یان لە شوێنی هاوبەش) ژینگەیەک دروست دەکات کە سەرکەوتن ئاسان بکات.
کارکردن پێکەوە بۆ جێبەجێکردنی کارامەییەکانی هاوکاری و گرنگیدان بە ڕاهێنانی کاری تیمی، هەموو ئەندامانی بەشێک، تیم، یان تیمەکە دەتوانن بە شێوەیەکی بەهێز پێکەوە کاربکەن. بە لابردنی سایلۆکان، بەرهەمی کار دەبێتە فرەلایەنە. دابەشکردنی باری کار لە سەرانسەری سەرچاوەکان یان دیاریکردنی چۆنیەتی پەرەسەندنی ڕەوتی کار وەک گروپێک کاری تیمی باشتر دەکات بۆ ئەوەی شتەکان بە ئاسانی بەڕێوەبچن.
لێرەدا بۆچی کاری تیمی و هاوکاری کاریگەری ئەرێنی و پیشەیی هەیە.
هاوکاری تیمی هەمووی پەیوەندی بە کاری تیمییەوە هەیە
پەیوەندی سەرکەوتوو لە دڵی هاوکاری تیم و کاریگەری تیمدایە. بۆ ئەوەی هەر شتێک بە ئەنجام بگات، پێویستە ناردن و وەرگرتنی نامە بە وردی ئەنجام بدرێت و جێبەجێ بکرێت.
بۆچی هاوکاری گرنگە
هاوکاری گرنگە چونکە تێکەڵەیەک لە ئەزموونە بەکۆمەڵەکانی هەموو کەسێکە. وە کاتێک بە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا دەردەکەوێت کە پەیوەندیکردن چالاک دەکات، ئەنجامەکەی بەزۆری زۆر پاداشت بەخشە.
نەرمەکاڵای پەیوەندی دوولایەنە وەک پەیوەندی کۆنفڕانس و ڤیدیۆ کۆنفڕانس ڕێڕەوی نوێ دەکاتەوە بۆ بیرۆکە و کارلێک و بیرۆکە بۆ کارلێککردن لەگەڵ یەکتر بۆ دروستکردنی پەیوەندی و کاری مانادار.
هاوکاری ڕێگە خۆش دەکات بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان، سەرکەوتن بۆ داهێنانەکان دابین دەکات ، دیدێکی گشتگیرتر بۆ وێنەی گەورەتر نیشان دەدات، هاوبەشکردنی کارامەیی زیاد دەکات و تیمە دوورەکان ڕێکدەخات.
لە کۆتاییدا، نیشاندەرێکی سەرەکی هاوکاری بەهێز ئەوەیە کە ئامانجی کۆتایی کە هەمووان هاوبەشی دەکەن، پابەندبوونیەتی بە ئەنجامدانی هەر پڕۆژەیەک یان ئەرکێک لەسەر زەوی. کوالیتی کارەکە، خولیای پشت پڕۆژەکە، پرۆسەی بەرجەستەکردنی بیرۆکەیەکە – ئەمانە دەبێ ئەو هۆکارە پاڵنەرانە بن کە دەبنە هۆی سەرکەوتن.
کاتێک هەموو کەسێک لە تیمێکی هاوکاریدا بەرەو هەمان ئاراستە دەڕۆن، ئەنجامی کۆتایی ڕوون دەبێتەوە — بە تایبەت کاتێک تیمەکە دەبینێت کە پڕۆژەکە لە سەرەتاوە تا کۆتایی گەشە دەکات.
وێنە و سوودەکانی هاوکاری
شێوازی هاوکاریی بێشومار هەیە، منداڵان هاوکار دەبن وەک گەورەکان هاوکاری دەکەن، و خزمەتگوزاریەکانیان تا ڕادەی وزە و هەوڵەکانیان پێشکەش دەکەن و هەموو هەوڵێک هەرچەندە بچووک بێت، بەسوودە و بەسوودە، هەروەها لە نێو ئەو فۆرمانەی هاوکارییە کە دەتوانێت بێت ئەنجام دەدرێن بریتین لە: یارمەتیدانی دایک و باوک، هاوکاریکردن لە جێبەجێکردنی داواکارییەکانی خێزان، هاوکاریکردن لە پاراستنی لەسەر ژینگە و ئاسانکارییە گشتیەکان، بەشداریکردن لە کۆمەڵگە هاوبەشەکان کە خزمەت بە کۆمەڵگا دەکەن و هاوکارییان پێشکەش دەکەن، یارمەتیدانی کەمدەرامەتان، یارمەتیدانی هەژاران، و بڵاوکردنەوەی کولتوری… هاوکاری بۆ نەهێشتنی هەژاری و نەخۆشییە کۆمەڵایەتییەکان.
لە سوودەکانی هاوکاری:
زیادکردنی پەیوەندی برایانە، و تەواوکردنی کارەکان بە کاتێکی پێوانەیی و بە شێوەیەکی باش. وە ڕێکخستنی هەوڵەکە، لەبری ئەوەی تاکێک بەرپرسیارێتی تەواوکردنی کارێک لە ئەستۆ بگرێت، بەسەر ئەوانی تردا دابەش دەکرێت بۆ تەواوکردنی و ئەمەش بە واتای کەمکردنەوەی هەوڵ و کەمتر کات دێت. هێز و یەکگرتوویی نیشان بدە هاوکاران ئەستەمە شکستیان پێبهێنرێت، هەروەک چۆن دارێک ئەگەر یەک بێت دەتوانرێت بشکێنرێت و کۆمەڵێک دارە بەیەکەوە گرێدراویش ئەستەمە بشکێنرێت.
ئاستەنگ و بەربەستەکانی بەردەم هاوکاری
ڕەنگە باوترین شت کە لە پۆلی بەربەست و بەربەستەکانی بەردەم هاوکاریدا جێگیر بێت، خۆپەرستی، نەبوونی خۆشەویستی بۆ چاکەی ئەوانی تر، کێبڕکێی نێوان تاکەکان، خۆشەویستی سەرکردایەتی و بەختی کەسی تر، تەمبەڵی، ئیرەیی بە کەسانی تر، بێتوانایی لە… تاک بەهۆی سەرقاڵبوون و زیادەڕەوی لە کارکردن و کۆنەپەرستی و لایەنگری و شوێنکەوتنی وەهم و گومان لە ئیمکانی ئەم هاوکارییە و سوودوەرگرتن لێی هەبوونی بیرکردنەوەی خراپ لەبارەی ئەوانی دیکە و خۆبەزلزانین بەسەر ئەوانی دیکە و وەهمکردنی تاک کە لەوانی دیکە گەورەترە .
وتەی سەبارەت بە هاوکاری
یان مرۆڤ فێردەبێت وەک برا بژی یان وەک دڕندە دەمرێت. – ماکس لێرنەر
تاکە شتێک کە مرۆڤایەتی ئازاد دەکات، هاوکارییە. -بێرتران ڕۆسێل
هەرکەسێک چاکە بۆ کەسانی تر بکات، بۆ خۆیشی دەکات. – سێنێکا
ئێمە بۆ خۆمان نەهاتووینەتە ئەم دونیایە، بەڵکو بۆ یەکتر لێرەین. – جێف وارنەر
تەنهابە هێز دەتوانێت هاوکاری بکات، لاوازی تەنها دەتوانێت داوای لێبوردن بکات – . ئایزنهاوەر
مەبەست لە ژیانی مرۆڤ خزمەتکردنی کەسانی ترە، هاوسۆزی لەگەڵیان و ئارەزووی یارمەتیدانیان هەیە – ئەلبێرت شوایزەر