دوو دەوڵەت وەک چارەسەر یاخود داگیرکاریی؟

(5) سینایۆر بۆ غەزا…
»«»«»«»««»«»»»»«
و. هەڵۆ بەرزنجەیی
مانگێ زیاترە واتە لە 7.10.2023 ەوە شەڕێکی گەرم لەنێوان حماس و ئیسرائیلدا بەرپابووە.. ژمارەی کوژراو لە هەردوو لا هەزارانی تێپەڕاندووە…
ئیسرائیل بڕیاری تێکشکاندن و لەناوبردنی حماسی داوە و دەیەوێ بارمتەکانی رزگار بکات!..
سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێ: نایەنەوێ داگیرکار بکەن و حوکمی غەزا بکەن بەڵکوو دەیانەوێ کارێک بکەن ئەوەی ئەمجارە ڕووی دا دووبارە نەبێتەوە!!!
سیناریۆکان:

١- چارەسەری دوو دەوڵەت.. واتە فەلەستینییەکانیش ببنە خاوەنی دەوڵەتی خۆیان لەتەک ئیسرائیل دا…
زۆرێک لە چاودێرانی سیاسی ئەمە بە چارەسەر دادەنێن ئەگەر بێت و پەیوەندییەکی ساردی ئاشتیش لەنێوان ئەم دوو دەوڵەتەدا هەبێت.. ئەمەش بیروڕای پرۆفیسۆر Johannes Becker پسپۆڕ بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوین و ئیسرائیل لە زانکۆی Heidelberg .. پێی وایە دەبێ بۆ هەموو لایەنەکانی شەڕ روون بێت هیچ ئەلتەرناتیفێک بۆ چارەسەری سەرەوە نییە!.

٢- دابەشکردن یاخود داگیرکاریی
ئیسرائیل غەزای کردەوە دووبەشی باکوور و باشوور .. کە باکوورەکەی بە مەکۆی حماس دادەنرێ؟! بەم سیاسەتە دانیشتوانی باکوور ناچار بکرێن بچنە باشوور ..
ئەم داگیرکارییە بۆ ئیسرائیل مەحاڵە: چوونکە چرای سەوزی ئەمەریکای بۆ هەڵنەکراوە و زۆرینەیەکی ئیسرائیلیش ئەمە رەت دەکەنەوە.. ئەمە بیروڕای هەمان پرۆفیسۆر بێکەرە.. هەروەها ناوبراو دەڵێ: چونکە ئەم کارە دەبێتە کۆسپ لەبەردەم هەر لێک نزیکبوونەوەیەکی دوور و نزیکی ئیسرائیل و عەرەب.

٣- گەڕانەوە بۆ دۆخی پێشوو
ئیسرائیل بەسەر حماسدا سەردەکەوێ و دەگەڕێتەوە شوێنی خۆی.. وەک جاری جاران و تەنیا سنوورەکانی تۆکمەتر دەکات…
ئەمەش سیناریۆیەکی ریالیستییە و ئەگەرێکی بەهێزە وەک Peter Lintl لە پەیمانگای زانست و سیاسەت وای بۆ دەچێت و بەردەوامە و دەڵێ : بەڵام ئەمە نیشانەی شکستی ئامابجی شەڕەکەی ئیسرائیلە. ئەمەش گەڕانەوەیە بۆ هەمان بارودۆخی پێشوو و ئەگەری دووبارەبوونەی شەڕ هەیە و شکستی سیاسەتی ئیسرائیل بەدەر دەخات..
هاوکات Gideon Rahat زانستکاری سیاسەت لە زانکۆی ئورشەلیم: ئەمە بە مومکن دەبێ بەڵام بە ئەگەرێکی خراپی دادەنێ و بە خزمەتی نازانێ بۆ هیچ لایەک.. پێی وایە ئەگەر وابێ دەبێ: ئیسرائیل هەر لەگەڵ حماس گفتوگۆ بکات و فەلەستینییەکانی غەزا کەسەر بە حماس نین باجی قورس بدەن.. هەر لەژێر دەسەڵاتی رێکخراوی تیرۆریستدا بژین..

٤- داواکاری ڕاگوێزانی فەلەستینییەکان
راگوێزانی هەموو فەلەستینییەکان هەرای نایەوە..
لە نووسراوێکی وەزارەتی هەواڵگیریی ئیسرائیلدا ئەمە داواکراوە، فەلەستینییەکان ببنە سینا لە وڵاتی میسر..
ئەردەن بە توندی رەخنەی لەم پلانە گرت و دەرپەڕاندنی فەلەستینییەکان لە غەزا گرت..
یوهانس بێکەر دەڵێ: هەر ڕاگوێزانێکی لەم جۆرە زیانی گورجگبڕ بە پەیقەندگ ئیسرائیل و فەلەستینییەکان دەگەیەنێ..

٥- بەڕێوەبەرایەتی نێونەتەوەیی
ئەگەرێکی تر بریتییە لەوەی غەزا بخرێتە ژێر دەسەڵاتی بەڕێوەبەرایەتییەکی نێودەوڵەتی یان دەسەڵاتی فەلەستینی خۆیەوە..
گیدیۆن راهات لەم پلانە بە گومانەوە ڕادەمێنێ .. کۆنترۆڵێکردنێکی نێونەتەوەیی ئەگەرێکی کراوەیەوە و ئیسرائیل نابەدڵانە ڕێگە بەمە دەدات.. کە بەرپرسیارێتی بۆ ئاسایشی ئیسرائیل مسۆگەر بکات.
هەروەها بەڕێوەبەراتی دانە دەست دەسەڵاتی فەلەستینی جێی باسوخواستە..
هەفتەی پێشوو وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا Antony Blinken مەحمود عەباسی بینی و ئەمەش ئەگەرێکە.. وەک بێکەر دەڵێ..
وڵاتانی کەنداو کە بەوردی و گومانەوە سەیری ئیخوان مسلمین و حماس دەکەن، دەتوانن هاوکاریی دارایی گەڕانەوەی دەسەڵاتی فەلەستین بکەن.. رەنگە بەتایبەت دوای ئەوەی ئیسرائیل لە رووی دیبلۆماسییەوە دانپێدان بۆ دەسەڵاتی فەلەستینی ڕاگەیەنێ…
<>><><><><>
سەرچاوە : رۆژنامەی دێر تاگەسشپیگل ٢٠٢٣/١١/٩